Điệp viên tỉ đô Adolf Tolkachev trở thành gián điệp CIA – CIA billion dollar spy
Chính vì muốn trả thù cho gia đình bên vợ đã bị Liên Xô sát hại, chuyên gia nghiên cứu và phát triển công nghệ quốc phòng Adolf Tolkachev trở thành gián điệp CIA và được mệnh danh là điêp viên tỉ đô – CIA billion dollar spy
Adolf Tolkachev vốn là kỹ sư trưởng của cục nghiên cứu và thiết kế rada Phazotron. Đơn vị này chuyên đảm nhiệm vai trò phát triển hệ thống radar định vị tiên tiến. Với vị trí của mình, Tolkachev có thể tiếp cận các tài liệu bí mật cấp quốc gia và đã tuồn những tin tức tài liều đó cho cơ quan tình báo CIA của Mỹ
Điều đặc biệt là Tolkachev trở thành điệp viên cho CIA hoàn toàn tình nguyện và làm không công. Động cơ cho việc đó chính là muốn trả thù chính quyền Xô Viết đã gây ra cho gia đình vợ ông. Vợ ông tên Natasha khi mới 2 tuổi thì mẹ của Natasha bị chính quyền Soviet thời đó của Stalin xử tử, cha cô ấy thì bị tống vào trại lao động cưỡng bức còn bản thân Natasha thì bị đưa vào trại cô nhi. Cô chỉ có thể gặp lại cha mình 16 năm sau đó
Adolf Tolkachev vào năm 1977 đã tìm cách tiếp cận nhân viên CIA ở Moscow và để lại mẫu giấy ghi thông tin muốn trở thành điệp viên CIA . Khi đó CIA nghi ngờ đó là bẫy của cơ quan tình báo KGB của Liên Xô giăng ra nên từ chối ông. Adolf Tolkachev vẫn lặp lại ý đinh trên nhiều lần và đến lần thứ 7 thì CIA đồng ý lắng nghe ông và sau đó đặt ông mật danh Sphere
Điệp viên Tolkachev rất cẩn thận và nhẫn nại. Ông tự thân xử lý thông tin do cho rằng các thiết bị CIA cung cấp không hiệu quả và cách thức làm việc của CIA quá rắc rối. Ông đã chỉnh sửa máy chụp ảnh dân sự để phục vụ công việc gián điệp của mình mà không dùng máy camera siêu nhỏ của CIA cung cấp
Do vị trí cấp cao của mình, điệp viên Tolkachev có thể mang hàng đống tài liệu về nhà của mình vào giờ trưa, chụp ảnh và sau đó gửi tài liệu trở về cơ quan. Cơ quan CIA rất ngạc nhiên trước số lượng thông tin khổng lồ và mức quan trọng của nó mà Tolkachev có thể cung cấp. Chẳng hạn trong 1 lần hội nghị, Tolkachev cung cấp đến 200 cuộn phim và còn ghi chú, diễn giải cẩn thận . Sau này chính Bộ Quốc Phòng Mỹ đánh giá :
“Các tin tức tối mật về nghiên cứ vũ khí của Tolkachev có giá trị đến 10 năm sau đó”
Điệp viên Tolkachev cung cấp cho CIA tin tức về tên lửa không đối không, tên lửa không đối đất và thậm chí tin tức về hệ thống tên lửa phòng không S-300 lừng danh và cả tin tức về máy bay chiến đấu S-27, máy bay chiến đấu MIG-29, MIG-31, các tên lửa đạn đạo R-23, R-24, R-33, R-27 và R-60, cùng hàng loạt thông tin về các thiết bị bay, radar, tên lửa khác, …
Dù thoạt đầu không nghi ngờ về Tolkachev nhưng cuối cùng, từ thông tin của một điệp viên CIA là Edward Lee Howard đã làm việc cho cơ quan tình báo Nga KGB thông báo, cơ quan này đã bắt Tolkachev vào năm 1985
Các tin tức tối mật và cực kỳ quan trọng của Tolkachev đã giúp bộ Quốc Phòng Mỹ gia tăng tốc độ phát triển các thiết bị quân sự và từ đó chế ngự các máy bay chiến đấu và thiết bị quân sự Liên Xô. Hệ thống điện tử trên máy bay chiến đấu F-15 Eagle được xem là một trong các máy bay chiến đấu thành công nhất của Không Quân Mỹ cũng đã được xây dựng lại dựa trên các thông tin tình báo Tolkachev cung cấp
Theo đánh giá của các chuyên gia quân sự, giá trị tin tức tình báo đó đã giúp cho Mỹ tiết kiệm được ít nhất 20 tỉ Usd chi phí nghiên cứu vào thời điệm đó. Nếu tính tỉ giá trượt giá thì nó đáng giá hơn 60 tỉ Usd vào ngày nay do đó ông được mệnh danh là điệp viên tỉ đô của CIA – CIA billion dollar spy
Sau khi bị bắt giữ năm 1985, Tolkachev đã hợp tác với KGB để giảm nhẹ hình phát, trong 10 tháng sau đó, ông đã cung cấp tin tức giả cho CIA vốn gần như tuyệt đối tin tưởng vào ông. Các tin tức giả của ông đã làm giảm tốc độ phát triển máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit do chúng chỉ có thể tàng hình trước radar Mỹ
Năm 1986, Tolkachev bị kết án tử hình và bị thi hành án sau đó. Vợ ông là Natasha cũng bị kết án 3 năm tù giam
