Nga luôn tuyên truyền rằng rất nhiều lính đánh thuê phương Tây hay lính NATO trong hàng ngũ quân đội Ukraine. Nhưng thực chất họ là những lính tình nguyện phương Tây và họ đến Ukraine chiến đấu vì sự tự do chứ không phải vì tiền
Vài ngày sau khi Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine hồi cuối tháng 2/2022, Ukraine thành lập Quân đoàn Quốc tế và thực hiện chính sách miễn thị thực để thu hút các tình nguyện viên nước ngoài. Mục đích là bổ sung quân số đang thiếu hụt, tận dụng kinh nghiệm chiến đấu của những người có kinh nghiệm và đặc biệt là đưa sự xâm lược của Nga ở Ukraine ra ánh sáng thế giới. Nga gọi những tay súng này là “lính đánh thuê nước ngoài” và lặp đi lặp lại rằng Nga đang chiến đấu ở Ukraine không phải với quân đội Ukraine mà là với binh sĩ NATO
Một trong các lính tình nguyện phương Tây tham chiến ở Ukraine là Jason Mann, đến từ Bắc Carolina. Mann là cựu lính thủy đánh bộ từng tham chiến ở Afghanistan và Iraq, anh hiện lãnh đạo một đơn vị ở Ukraine có tên “Phalanx”. Bản lý lịch của anh rất đáng kể khi anh là cựu sinh viên Đại học Columbia, cựu kỹ sư phần mềm tại Google. Thế giới công nghệ luôn là đam mê của anh nhưng Mann khẳng định bản thân bị thôi thúc mạnh mẽ hơn bởi tiếng gọi đấu tranh cho tự do.
“Tôi đến đây để chiến đấu cho sự tự do và chống lại sự xâm lược. Cuộc chiến này đang định hình lại trật tự toàn cầu”
Dù xung đột Ukraine không phải cuộc chiến của họ, cựu binh Mỹ Mann cùng các đồng đội thuộc Quân đoàn Quốc tế chưa bao giờ hối hận hay muốn trở về nhà.
Dưới bầu trời đầy sao, âm thanh duy nhất có thể được nghe thấy là tiếng ro ro phát ra từ chiếc xe bán tải đã tắt đèn. Khói từ ống xả hòa vào bầu không khí lạnh. Ở nơi tiền tuyến này, chỉ một tia sáng le lói cũng có thể gây ra thảm họa. Trên đầu, máy bay không người lái (UAV) Nga lượn qua lại, săn lùng bất kỳ dấu hiệu nào của sự sống. Pháo binh Nga vẫn đang liên tục bắn phá khắp nơi và sự nguy hiểm luôn rình rập không ngừng
Nhóm binh sĩ của Mann đang cố gắng tiếp cận thị trấn Ugledar, một trong những khu vực bị bao vây và tàn phá nặng nề nhất nơi tiền tuyến dài hơn 2.400 km ở miền đông Ukraine. Quân đội Nga đã tìm cách kiểm soát thị trấn này suốt nhiều tháng qua. Binh sĩ Mann ra lệnh :
“Sẵn sàng!”.
Một binh sĩ phương Tây khác đội mũ trùm đầu che kín mặt, đáp lại dõng dạc “rõ” rồi nhảy lên thùng xe.
Trong số những lính tình nguyện nước ngoài mới gia nhập đơn vị của Mann có hai người Canada và một người Anh với những mật danh như “Scrappy” (Kẻ gây gổ) hay “Terminator” (Kẻ hủy diệt).
Nhiệm vụ họ thực hiện vào sáng sớm ở Ugledar là để Scrappy, tay súng Anh đến Ukraine vài tuần trước, làm quen với địa hình chiến trường. Mann cho biết
“Trận chiến đang rất ác liệt nơi đây. Quân Nga sẽ không dừng tấn công và nơi này là nơi mà quân Nga rất muốn chiếm giữ. Sẽ rất khó khăn nhưng chúng tôi vẫn đang đứng vững. Scrappy là người mới đến và chưa quen địa hình nơi này. Chúng tôi cần giúp anh ấy làm quen một chút với khu vực này”.
Nga thời gian qua đã dồn đạn dược và quân đội nhằm chiếm Ugledar. Giao tranh ác liệt đã khiến thành phố, nơi từng có 15.000 dân, phần lớn không còn sự sống. Một chiến thắng cho Moskva ở đây sẽ giúp họ giữ vững kết nối giữa vùng Donetsk với bán đảo Crimea và cho phép quân đội Nga mở đà tiến trong chiến dịch mùa xuân.
Nhưng Nga đã phải hứng chịu hàng loạt thất bại nặng nề quanh Ugledar. Nhiều xe tăng và thiết giáp chở quân Nga cháy đen nằm rải rác trên những cánh đồng trơ trọi.
Theo Mann, kinh nghiệm ở Iraq và Afghanistan hầu như không giúp ích gì cho anh trong chiến trường Ukraine. “Bạn biết đấy, chiến đấu trong chiến hào không phải điều quá quen thuộc đối với chúng tôi”, anh nói. “Pháo binh là thứ mà chúng tôi không phải đối phó ở Irag và Afghanistan, ngoại trừ tên lửa hay lựu đạn ngẫu nhiên bay tới. Và đó là thứ bạn không thể chống lại. Bạn chỉ có thể cúi người và cầu may mắn”.
Không rõ chính xác có bao nhiêu tay súng nước ngoài đang ở Ukraine nhưng Mann ước tính con số có thể lên đến vài nghìn. Mann đến Ukraine từ đầu tháng ba năm ngoái và tinh thần chiến đấu vẫn nguyên vẹn như ngày đầu.
“Tôi cam kết 100%. Quyết tâm của tôi chưa bao giờ lung lay, quan điểm của tôi về cuộc chiến vẫn giữ nguyên. Tôi chắc chắn đang ở đúng nơi”, anh nói từ boong-ke chứa vũ khí bên dưới cứ điểm đóng quân.
Quân đoàn Quốc tế trực thuộc Lữ đoàn 72 của Ukraine và thường xuyên tương tác với lực lượng chính quy qua thông dịch viên. Chỉ vài ngày trước, họ đã mất một trinh sát người Ukraine trong lúc thực hiện nhiệm vụ.
Cấp trên của Mann, một người New Zealand với mật danh “Turtle”, nói rằng lòng dũng cảm của người đồng đội đã ngã xuống là thứ không cần phải phiên dịch.
“Có rất nhiều lần chúng tôi ra ngoài và chiến đấu trong chiến hào, nhưng dù sợ hãi đến đâu, anh ấy cũng không bao giờ từ chối”, Mann cho hay.
Cái chết luôn rình rập mọi lúc, mọi nơi trong xung đột và đối với đơn vị nước ngoài này, đây rõ ràng không phải cuộc chiến của họ. Gia đình họ được an toàn cách xa hàng nghìn km, họ có thể chọn hủy hợp đồng với quân đội Ukraine và trở về nhà bất cứ lúc nào. Nhưng Mann và đồng đội đều cam kết chiến đấu đến cùng ở Ukraine.
Mann cho hay quyết định đến Ukraine của anh là một “mệnh lệnh đạo đức”. Khi được hỏi liệu anh có hối hận không, anh trả lời ngắn gọn, dứt khoát: “Không hối hận”.