Máy bay F-16 Falcon bị tên lửa Patriot Ukraine bắn nhầm – Patriot missile shot down F-16 fighter jet

Máy bay F-16 Falcon bị tên lửa Patriot bắn nhầm do thiếu Hệ Thống Nhận Diện Địch Ta trong cuộc chiến Nga Ukraine – Patriot missile shot down F-16 fighter jet due to lack of Link 16 Identification Friend or Foe (IFF) in Russia Ukraine war . 

Tạp chí Wall Street Journal vừa có bài viết cho biết chiến đấu cơ F-16 của Ukraine bị bắn rơi ngày 26/8/2024 khiến phi công Oleksii Mes thiệt mạng do chính hỏa lực từ hệ thống phòng không Patriot. Vấn đề là Mỹ “quá cẩn thận” với đồng minh nên đã không trang bị hệ thống nhận diện địch – ta Link 16 cho các hệ thống Patriot

Ngày 29/8/2024, Wall Street Journal đưa tin, một chiến đấu cơ F-16 do Mỹ viện trợ cho Ukraine bị bắn rơi.  Cùng ngày 29/8/2024, Bộ Tổng tham mưu Ukraine xác nhận thông tin chiếc F-16 bị bắn rơi 3 ngày trước đó, khi đang ngăn chặn một vụ tập kích bằng tên lửa của quân đội Nga. Bộ Tổng tham mưu Ukraine thông báo. 

“Một trong các máy bay F-16 bị mất liên lạc khi theo dõi mục tiêu. Máy bay sau đó được xác định đã rơi và phi công thiệt mạng”, 

Bộ tư lệnh Không quân Zakhid (Ukraine) cho biết, phi công lái F-16 thiệt mạng là Oleksii Mes. Đây là một trong những phi công có nhiều kinh nghiệm nhất trong Không Quân Ukraine.

Giới chức Ukraine đã mở cuộc điều tra vụ việc. Thoạt đầu, nhiều chuyên gia cho rằng do thời gian đào tạo phi công F-16 cho phía Ukraine quá gấp rút, từ 2-3 năm được rút chỉ còn 6 tháng nên các phi công chưa quen thuộc máy bay, thao tác còn thiếu sót và thiếu kinh nghiệm. Tuy nhiên các điều tra sau đó cho thấy hỏa lực dường như không bởi phía Nga và khả năng được cho là do Mỹ quá cẩn thận nên không trang bị hệ thống nhận diện Địch Ta Link 16 IFF .

Hôm 14/2, Wall Street Journal dẫn các nguồn thạo tin cho hay máy bay F-16 Falcon bị tên lửa Patriot Ukraine bắn nhầm – Patriot missile shot down F-16 fighter jet là do không được tích hợp phần miền liên kết dữ liệu chiến thuật Link 16 gọi chung là hệ thống nhận diện Địch – Ta / Identification Friend or Foe (IFF).

Theo Wall Street Journal, Link 16 là hệ thống mạng chiến thuật. Hệ thống này cung cấp thông tin thời gian thực về tất cả các vũ khí chiến đấu của “phe ta” trên chiến trường, bao gồm máy bay, chiến đấu cơ, UAV, đơn vị mặt đất, vũ khí phòng không và tổ chỉ huy. Hệ thống này đóng vai trò trọng yếu giúp các đơn vị phân biệt địch – ta và giảm rủi ro bắn nhầm nhau cho các phi công lẫn các đơn vị khác trên mặt đất.

Các tổ hợp tên lửa Patriot đầu tiên được Mỹ gửi cho Ukraine vào tháng 4/2023. Tháng 8/2024, Mỹ bắt đầu cho phép các đồng minh của mình cung cấp F-16 cho Ukraine. Đứng đầu trong các quốc gia này là Đan Mạch cho biết sẽ gửi 18 máy bay F-16 cho Ukraine

Dariia Kaleniuk – Giám đốc Trung tâm hành động chống tham nhũng Ukraine – cho hay, một số tổ hợp Patriot Mỹ gửi đến Ukraine không được tích hợp phần mềm Link 16. Ban đầu, không ai nghĩ Ukraine sẽ nhận được những chiếc máy bay F-16. Và sau khi Mỹ đã chấp thuận (chuyển giao F-16), thì các tổ hợp Patriot cũng không được phía Mỹ tiến hành cập nhật và trang bị hệ thống nhận diện Link-16, bà Kaleniuk cho hay. Theo Wall Street Journal, Link 16 là phần mềm “nhạy cảm” đến mức Mỹ không muốn cung cấp cho Ukraine do e ngại hệ thống này lọt vào tay gián điệp Nga hoặc hệ thống này bị phía quân Nga bắt được trên chiến trường.

Trước đó phía Ukraine đã đánh giá rằng do cả Ukraine lẫn Nga đều sử dụng các vũ khí có từ thời Liên Xô nên việc nhận diện Địch Ta sẽ gần như không thể . Do đó, cả Ukraine và Nga đều không triển khai hệ thống nhận diện này

Theo các nguồn tin của Wall Street Journal, Mỹ đang tìm cách giải quyết thiếu sót về nhận diện phòng không trên các tổ hợp Patriot ở Ukraine. Trước khi vấn đề được khắc phục, tiêm kích F-16 ở Ukraine bị hạn chế bay