Quân đội Mỹ bắn nhầm quân mình – Us friendly fire incidents

Bộ Tư lệnh Trung tâm – Central Command (CENTCOM), đơn vị đặc trách hoạt động của quân đội Mỹ tại Trung Đông, ngày 22/12 thông báo tuần dương hạm USS Gettysburg đã bắn nhầm tiêm kích F/A-18F khi phi cơ đang làm nhiệm vụ tại khu vực Biển Đỏ – Red Sea trong hoạt động chống phiến quân Houthi ở Yemen vào 3h sáng 22/12.

Sau khi tiêm kích trúng tên lửa, hai phi công phóng ghế thoát hiểm và được giải cứu an toàn. Cả chiến hạm USS Gettysburg và tiêm kích F/A-18F đều thuộc biên chế nhóm tác chiến tàu sân bay USS Harry S. Truman. Lực lượng Mỹ được cho là đang cân nhắc trục vớt xác máy bay.

Bộ chỉ huy – Central Command của quân Mỹ xác nhận rằng Quân đội Mỹ bắn nhầm quân mình – Us friendly fire incidents, họ cũng xác nhận rằng đã biết tàu sân bay USS Harry S. Truman đã đi vào khu vực biển Trung Đông vào ngày 15/12. Tuy nhiên không xác định được rằng chiến hạm này cùng các chiến hạm hộ tống đã đi vào vùng biển Hồng Hải

Một trong những vụ nổi tiếng nhất xảy ra vào ngày 14/4/1994 tại miền bắc Iraq, trong khuôn khổ Chiến dịch An ủi (OPC) được Mỹ thực hiện để hỗ trợ dân tị nạn người Kurd sau chiến tranh Vùng Vịnh năm 1991.

Khi đó, hai phi cơ F-15C Eagle của không quân Mỹ đang hoạt động dưới sự chỉ huy của một máy bay cảnh báo sớm (AWACS) đã nhận diện nhầm hai trực thăng UH-60 Black Hawk của lục quân Mỹ là trực thăng quân sự Mi-24 của Iraq. Vì vậy, hai chiếc F-15C Eagle đã phóng tên lửa phá hủy các trực thăng, khiến toàn bộ 26 người trên đó thiệt mạng, bao gồm quân nhân Mỹ, Anh, Pháp, Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd.

Kết quả điều tra cho thấy đã có nhiều sai sót xảy ra, trong có các phi công F-15 bị chỉ trích vì nhận nhầm đồng đội thành kẻ thù, còn phi hành đoàn của chiếc AWACS mắc lỗi vì đã không can thiệp.

Ngoài ra, thiết bị nhận diện địch – ta trên hai chiếc trực thăng Black Hawk đã không hoạt động đúng cách, trực thăng thuộc biên chế lục quân Mỹ cũng không được tích hợp tốt vào hoạt động chung của không quân trong khuôn khổ OPC.

Một số sĩ quan không quân Mỹ đã bị phạt hành chính, chỉ có một thành viên trong phi hành đoàn của chiếc AWACS bị đưa ra tòa án quân sự, song người này được tuyên vô tội.

Một sự cố quân đội Mỹ bắn nhầm xảy ra vào ngày 2/4/2003, gần thành phố Karbala ở miền trung Iraq, trong lúc hai tiêm kích hạm F/A-18 đang trở về tàu sân USS Kitty Hawk.

Một khẩu đội Patriot nhận diện nhầm tín hiệu radar của chiếc F/A-18 là tên lửa Iraq và thông báo cho Trung tâm Điều phối Thông tin, sở chỉ huy phòng không Mỹ ở khu vực. Không lâu sau đó, một khẩu đội Patriot khác cũng phát hiện chiếc tiêm kích hạm và đưa ra kết luận sai lầm tương tự, tin rằng họ và lực lượng Mỹ tại khu vực đang bị tấn công.

Các báo cáo này khiến trung tâm chỉ huy quyết định cho phép khai hỏa hai tên lửa phòng không để hạ mục tiêu, làm chiếc F/A-18 bị rơi và phi công thiệt mạng.

Cuộc điều tra sau đó kết luận rằng sự cố bắt nguồn từ chuỗi phán đoán sai lầm mang tính hệ thống, không phải do bất cẩn và các quân nhân liên quan không phải chịu bất kỳ hình thức kỷ luật nào.

Đây là vụ “quân đội Mỹ bắn nhầm” thứ hai trong hơn một tuần. Trước đó, ngày 22/3/2003, một chiến đấu cơ Tornado GR4 của Anh đã bị tổ hợp phòng không Patriot của đồng minh Mỹ bắn rơi gần biên giới Iraq – Kuwait, khiến cả hai thành viên phi hành đoàn thiệt mạng. Chiếc phi cơ bị nhận diện nhầm là tên lửa diệt radar.

Theo kết quả điều tra, hệ thống nhận diện địch – ta trên chiếc Tornado GR4 đã ngừng hoạt động giữa chừng, dù đã được kiểm tra trước khi bay. Nguyên nhân được cho là do sự cố liên quan nguồn điện của bộ phát đáp và lỗi này cũng khiến hệ thống cảnh báo không thể kích hoạt để báo hiệu cho phi công khi tên lửa lao tới.

Trong khi đó, tổ vận hành hệ thống tên lửa Patriot mới chỉ đến Kuwait khoảng một tháng và không được cung cấp đầy đủ thiết bị tiêu chuẩn. Họ khi đó cũng đang ở trong tình trạng báo động cao, do một căn cứ khác tại khu vực vừa bị tấn công bằng lựu đạn.

Tổ vận hành chỉ có thể liên lạc với sở chỉ huy tiểu đoàn thông qua một đường truyền vô tuyến duy nhất, điều hạn chế khả năng nhận thức tình hình của họ khi chiếc Tornado bắt đầu hạ độ cao để quay về căn cứ sau khi hoàn thành nhiệm vụ không kích.

Khi hệ thống nhận diện địch – ta trên phi cơ Anh không phản hồi, tên lửa Patriot tự động xác định nó là mối đe dọa từ Iraq, dẫn đến sự cố chết người.