Triều Tiên khoe máy bay dọ thám cảnh báo sớm, UAV trinh sát chiến lược tầm xa

Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên KCNA hôm nay công bố hình ảnh lãnh đạo Kim Jong-un cùng các quan chức cấp cao thị sát nhiều loại khí tài mới do nước này tự chế tạo, trong đó có máy bay không người lái (UAV) trinh sát chiến lược và tự sát, cũng như máy bay cảnh báo sớm và chỉ huy trên không.

Các bức ảnh được KCNA công bố còn cho thấy ông Kim Jong-un cùng các quan chức đứng gần UAV trinh sát chiến lược Saetbyol-4 (Sao Mai 4). Triều Tiên ra mắt mẫu UAV này từ tháng 7/2023, song chưa công bố thông số kỹ thuật.

Saetbyol-4 được giới chuyên gia quân sự phương Tây đánh giá là bản sao gần như y nguyên của dòng RQ-4 Global Hawk do Mỹ phát triển. Mẫu máy bay RQ-4 Global Hawk được Cục Nghiên Cứu Dự Án Phòng Thủ Tiên Tiến – Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA) Mỹ phát triển những nam cuối thập niên 1990s và bắt đầu vận hành từ đầu thập niên 2000s. Các máy bay này được thiết kế đặc biệt và trở thành biểu mẫu tiêu chuẩn HALE (High-Altitude Long Endurance) – Khả Năng Hoạt Động Tầm Xa ở Độ Cao lớn và  tiêu chuẩn ISR (Intelligence, Surveillance, and Reconnaissance) – Thu Thập Tin Tức Tình Báo, Giám sát và Trinh Sát

Năm 2019 . Iran với sự giúp sức của Nga đã bắn rơi 1 chiếc RQ-4 ở khu vực eo biển Hormuz. Đến năm 2000, đã xuất hiện nhiều hình ảnh cho thấy Iran bắt đầu tái dựng chiếc RQ-4 và các chuyên gia Nga và Trung Quốc cũng đã đến Iran để cùng nghiên cứu các trang thiết bị, cảm biến … từ xác chiến RQ-4 bị bắn rơi

Giới chuyên gia quân sự phương Tây đặt nghi vấn về khả năng Triều Tiên tự phát triển máy bay cảnh báo sớm và chỉ huy trên không, bởi rất ít quốc gia có thể tự nghiên cứu và chế tạo loại khí tài này. Ngay cả Trung Quốc cũng chỉ vừa có khả năng phát triển máy bay trinh sát gần đây . Triều Tiên trước đây chưa sở hữu loại radar nào đủ khả năng để trang bị cho các máy bay trinh sát

Nhiều người cho rằng những thành quả này là cuộc trao đổi giữa Nga và Triều Tiên. Từ tháng 9 năm 2024 khi các thông tin cho thấy Triều Tiên đưa quân đến tham chiến ở Ukraine để giúp Nga thì đã có nhiều tin cho biết Nga sẽ trả ơn bằng cách chuyển giao cho Triều Tiên các bí mật về quân sự như công nghệ tên lửa hạt nhân, công nghệ vệ tinh, vũ khí tầm xa, …

Ngoài ra, Nga cũng đã chuyển giao công nghệ máy bay trinh sát dựa trên khung máy bay vận tải IL-76 cho Triều Tiên. Biên tập viên Thomas Newdick của War Zone chỉ ra rằng đĩa radar có thể dùng 3 cụm radar mảng pha với tổng góc nhìn 360 độ, được đặt trong phần sơn màu xám. Thiết kế này tương tự máy bay cảnh báo sớm KJ-2000 Trung Quốc, vốn dùng đĩa radar cố định thay vì xoay vòng như phi cơ Nga và Mỹ. Triều Tiên trước đây chưa sở hữu loại radar nào như vậy. Chuyên gia Mỹ chưa rõ liệu Triều Tiên có đủ sức làm chủ được các chức năng kiểm soát và chỉ huy chiến trường phức tạp nhằm tận dụng tối đa ưu thế của phương tiện này hay không.

Vận tải cơ Il-76 đáp ứng tốt yêu cầu để chế tạo máy bay cảnh báo sớm và chỉ trên không. Đây là nền tảng để Nga phát triển các phiên bản máy bay cảnh báo sớm để sử dụng trong nước và xuất khẩu sang Ấn Độ, trong khi Trung Quốc cũng sở hữu ít nhất 4 máy bay KJ-2000 dùng khung thân Il-76 sửa đổi. Không quân Iran và Iraq từng biên chế máy bay cảnh báo sớm trên khung thân Il-76.

Máy bay Il-76 ban đầu thuộc biên chế hãng hàng không quốc gia Triều Tiên Air Koryo. Doanh nghiệp này vận hành ba chiếc Il-76MD chuyên làm nhiệm vụ chở hàng và có thể phục vụ mục đích quân sự khi có yêu cầu.

“Ảnh chụp bên ngoài cho thấy máy bay cảnh báo sớm của Triều Tiên có hình dáng cơ bản giống dòng A-50 Nga và KJ-2000 Trung Quốc”, biên tập viên Joseph Trevithick của chuyên trang quân sự Mỹ War Zone nhận xét.

Đĩa radar của máy bay là loại cố định, giống thiết kế của KJ-2000, không phải loại xoay vòng như phi cơ Nga và Mỹ. Màu sơn cho thấy đĩa radar trên máy bay Triều Tiên có thể được trang bị 3 cụm radar mảng pha để bảo đảm khả năng bao quát toàn bộ khu vực 360 độ xung quanh.

Máy bay cảnh báo sớm và chỉ huy trên không được mệnh danh là “mắt thần” nhờ khả năng giám sát vùng trời rộng lớn, có khả năng phát hiện được những mục tiêu thường ẩn mình trước radar mặt đất.

Giới chuyên gia quân sự đánh giá máy bay cảnh báo sớm là sự bổ sung hợp lý cho quân đội Triều Tiên. Chúng có thể giúp phát hiện tên lửa hành trình bay thấp hoặc UAV phóng từ Hàn Quốc, cũng như chuyển dữ liệu cho các đơn vị tên lửa phòng không để nâng cao hiệu quả tác chiến.